Κλίμαξ Αγίου Ιωάννου
(*) Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου
ΑΝΕΒΑΙΝΕΤΕ, ἀνεβαίνετε,
ἀδελφοί, ἐπιθυμώντας ὁλόψυχα τὶς ἀναβάσεις, ἀκούοντας αὐτὸν ποὺ λέγει: «Δεῦτε ἀναβῶμεν
εἰς τὸ ὄρος Κυρίου καὶ εἰς τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ ἡμῶν» (Ἡσ. β' 3), ὁ ὁποῖος «δίνει
στὰ πόδια μας τὴν εὐκινησία τῆς ἐλάφου καὶ μᾶς ἀνεβάζει σὲ ὑψηλοὺς τόπους»
(Ψαλμ. ιζ' 34), «ὥστε νὰ νικήσωμε, δοξολογώντας Αὐτόν» (Ἀββακ. γ' 19).
Νὰ τρέξετε, παρακαλῶ, μαζὶ μὲ ἐκεῖνον ποὺ λέγει: «Σπουδάσωμεν, ἕως οὗ καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ» (Ἐφ. δ´ 13). Τοῦ
Χριστοῦ, ποὺ στὴν ἡλικία τῶν τριάκοντα ἐτῶν ὡς ἄνθρωπος ἐβαπτίσθηκε καὶ κατεῖχε
τὴν τριακοστὴ βαθμίδα τῆς πνευματικῆς κλίμακος.
(Ἂς προχωρήσωμε μέχρι τὴν τελευταία βαθμίδα τῆς ἀγάπης, γιὰ νὰ συναντήσωμε τὸν Θεόν), ἐφ᾿ ὅσον βέβαια ἡ ἀγάπη εἶναι ὁ Θεός, στὸν ὁποῖο πρέπει ὁ ὕμνος, στὸν ὁποῖο ἀνήκει ἡ δύναμις καὶ τὸ σθένος, στὸν ὁποῖον ὑπάρχει ἡ αἰτία κάθε καλοῦ καὶ ὑπῆρχε καὶ θὰ ὑπάρχη εἰς τοὺς ἀπεράντους αἰῶνας.
Ἀμήν.
ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ
ΣΙΝΑΪΤΟΥ
Προτροπὴ ἐπίτομος καὶ
ἰσοδύναμος τῶν διὰ πλάτους εἰρημένων.
Λόγος Λ': Οι αληθινοί
θεολόγοι...
«Άγιος
Ιωάννης της Κλίμακας. Ένας άγιος που προσωπικά με είχε συγκλονίσει όταν για
πρώτη φορά διάβασα τα κείμενα του. Λόγοι για την ταπεινοφροσύνη, την
υπερηφάνεια, την κενοδοξία, την αγάπη, την ησυχία, την μετάνοια... Πρέπει να
είναι κανείς αναίσθητος και νεκρός ψυχικά για να μην μετακινηθούν τα θεμέλια
της ψυχής του, διαβάζοντας τα πύρινα λόγια του Πνεύματος.
Θυμάμαι τη περίπτωση ενός
προτεστάντη που καθώς μελέταγε τα γραπτά του αγίου, αναθεώρησε πολλά για τα
πιστεύω του, τις πεποιθήσεις του, όπως επίσης και για την ποιότητα που νόμιζε
πως είχε η πνευματική του κατάσταση.
Ο άγιος στάθηκε
αφορμή (αν και δεν ήταν ο μόνος) ο προτεστάντης αυτός να μεταστραφεί αργότερα στην Εκκλησία του Χριστού(Ορθοδοξία)
και ν'αφήσει πίσω του τον κίβδηλο πνευματικό κόσμο κάποιων ονειροπαρμένων
δυτικοαναθρεμμένων Χριστιανών.
Ανακάλυψε πως η
Εκκλησία δεν είναι ένας απέραντος ηθικισμός με ωραία λόγια, ευφάνταστη
παρουσία, όμορφα κουστούμια με περιποιημένα μαλλιά και καλές πράξεις να
επιβεβαιώνουν τους λογισμούς των δογμάτων. Έμαθε πως ήταν αμαρτωλός και γεμάτος
πάθη και αυτό ήταν για εκείνον μια πρωτόγνωρη ανακάλυψη!
Είχε μάθει να ζει με αυτοπεποίθηση,
στηριζόμενος στη συναισθηματική του πεποίθηση πως είναι αναγεννημένος κι
έχοντας φορέσει το μανδύα της ταπεινοφροσύνης, προχωρούσε στην οδό της δικής
του ευδαιμονίας.
Αργότερα
πληροφορήθηκε εσωτερικά πως ο μανδύας αυτός είχει δυό ονόματα: Υπερηφάνεια και
Ταπεινολογία. Φαντάζεστε το σοκ που υπέστη; Νόμιζε πως ξύπνησε από όνειρο, κι
όμως είχαν περάσει χρόνια...
Λόγος Λ': Περί αγάπης
ελπίδος και πίστεως
«Η αύξησις του φόβου
είναι αρχή της αγάπης. Και το τέλος της αγνείας είναι προϋπόθεσις θεολογίας.
Εκείνος που ένωσε τελείως τις αισθήσεις του με τον Θεόν, μυσταγωγείται στην
θεολογία από τον ίδιο τον Θεόν. Εάν όμως οι αισθήσεις δεν έχουν ενωθή με τον
Θεόν, είναι δύσκολο και επικίνδυνο να θεολογή κανείς.
Ο ενυπόστατος Λόγος
του Θεού Πατρός σε εκείνον που θα κατοικήση, θα χαρίσει τελεία αγνότητα και
καθαρότητα, νεκρώνοντας τον θάνατο, (δηλαδή τα πάθη που νεκρώνουν την ψυχή).
Μετά από την νέκρωση
αυτή, ο μαθητής του Χριστού Φωτίζεται και γίνεται γνώστης της θεολογίας. (Ο
αγνός γνωρίζει τον Αγνόν), εφ'όσον «ο Λόγος Κυρίου, δηλαδή ο Υιός του Κυρίου
και Θεού, αγνός (εστί) διαμένων εις αιώνας αιώνος» (πρβλ. Ψαλμ. ια'7, ιη',10).
Και όποιος δεν
εγνώρισε κατ'αυτόν τον τρόπο τον Θεόν, ομιλεί περί Θεού «στοχαστικώς».
Καλή Κυριακή εύχομαι
και τα λόγια του αγίου να κατοικήσουν πλουσίως σε όλους τους Χριστιανούς.»[1]
Δ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ
ΝΗΣΤΕΙΩΝ
ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ
Σύντομος Βίος
«Ο άγιος Ιωάννης
γεννήθηκε στην Παλαιστίνη γύρω στα 523. Μόνασε από νεαρή ηλικία (16 ετών).
Παρακολούθησε ανώτερο κύκλο μορφώσεως. Στην ζωή της ερήμου Σινά αξιοποίησε την
σοφία του και ανέβηκε σε υψηλές κορυφές αγιότητας. Είχε και το χάρισμα της
θαυματουργίας. Σε μεγάλη ηλικία έγινε ηγούμενος της μονής του Σινά.
Συνέγραψε τριάντα
λόγους περί αρετής, όπου ο καθένας λόγος περιλαμβάνει και μια αρετή, ξεκινώντας
από τις πιο πρακτικές και ανεβαίνοντας σαν σκαλοπάτια κατέληξε στις θεωρητικά
υψηλές. Στη πνευματική ζωή έχουμε βαθμίδες χαμηλές και υψηλές, καταστάσεις
κατώτερες και ανώτερες. Γι' αυτό και το σύγγραμμα ονομάζεται Κλίμακα των
αρετών.
Στο έργο του αυτό ο
συγγραφέας παρουσιάζει συστηματικά τις ιδέες του για την κοινοβιακή κυρίως,
αλλά και για την ερημιτική ζωή, ταξινομώντας αυτές κατά τρόπο που δείχνει
πορεία προς την ηθική τελείωση. Είναι γραμμένο σε κομψή ελληνική γλώσσα,
καλοδουλεμένη μέ χάρη και μελωδικότητα. Έχει διαύγεια, γλαφυρότητα, παραστατικότητα
και παρουσιάζει πλούτο εκφράσεως, καλαισθησία και ευγένεια. Στη διακόσμηση του
λόγου με εικόνες και παρομοιώσεις ο ιερός συγγραφέας είναι απαράμιλλος. Πάσης
φύσεως σχήματα λόγου αναδύονται καθώς και ωραίες και επιτυχημένες
προσωποποιήσεις.
Οι διδασκαλίες του είναι
ολοκάθαρα νάματα που προέρχονται από αγιασμένη πηγή. Είναι ένα θεόπνευστο
κείμενο. Οι σύγχρονοι ψυχολόγοι θαυμάζουν τον συγγραφέα της Κλίμακας για την
βαθύτητα των ψυχολογικών του γνώσεων και παρατηρήσεων, και διαπιστώνουν ότι τα
τελευταία αξιόλογα πορίσματα της ψυχολογίας του Βάθους ήταν γνωστά στους
Πατέρες της ερήμου.
Ο Άγιος Ιωάννης κοιμήθηκε
στις 30 Μαρτίου το 603, σε ηλικία ογδόντα ετών. Από την αρχή της Σαρακοστής το
σύγγραμμά του διαβάζεται σε όλα τα ορθόδοξα μοναστήρια.
Επειδή είναι παγκόσμιο
κειμήλιο αναλύσεως όλων των παθών και των αρετών, η Εκκλησία τιμά ιδιαίτερα σε
αυτή τη πνευματική περίοδο τον συγγραφέα άγιο Ιωάννη της Κλίμακας και το
προτείνει για ανάγνωσμα.»[2]
Η Κλίμαξ Θείας
ανόδου, Κλίμακα του Ιωάννου ή και απλά Κλίμακα (λατ.: Scala Paradisi)
ονομάζεται ένα σημαντικό βιβλίο γραμμένο κατα τον 5ο - 6ο αιώνα από τον Άγιο
Ιωάννη τον Σιναΐτη το οποίο ευρέως χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα και θεωρείται
ένα από τα αριστουργήματα της Εκκλησιαστικής Γραμματείας.
ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ
ΣΙΝΑΪΤΟΥ - ΟΥΡΑΝΟΔΡΟΜΟΣ ΚΛΙΜΑΞ
ΛΟΓΟΣ ΑΣΚΗΤΙΚΟΣ Τοῦ
λόγου, οὗ ἐπωνυμία, Πλάκες πνευματικαί.
ΕΠΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΟΣ
«ΠΛΑΚΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑΙ» ΤΟΥ ΑΒΒΑ
ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ
ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΣΙΝΑ
Λόγος ἀσκητικὸς τοῦ ἀββᾶ Ἰωάννου τοῦ ἡγουμένου τῶν ἐν τῷ Σινᾷ ὄρει μοναχῶν, ὃν καὶ ἐπέστειλε τῷ ἀββᾷ Ἰωάννῃ τῷ ἡγουμένῳ τῆς Ῥαϊθοῦ, προτραπεὶς παρ᾿ αὐτοῦ συντάξαι.τὸν ὁποῖον ἀπέστειλε εἰς τὸν ἀββᾶν Ἰωάννην, καθηγούμενον τῆς Ῥαϊθοῦ. Εἶναι
διηρημένος εἰς τριάκοντα κεφάλαια, τὰ ὁποῖα ὡσὰν βαθμίδες κλίμακος, ἀναβιβάζουν
ὅσους τὰ ἀκολουθοῦν ἀπὸ τὰ χαμηλότερα εἰς τὰ ὑψηλότερα, ἐξ οὗ καὶ τὸ βιβλίον ὠνομάσθη
ΚΛΙΜΑΞ. Νεοελληνικὴ ἀπόδοση: Ἱερὰ Μονὴ Παρακλήτου.
ΠΙΝΑΞ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
27. Περὶ ἡσυχίας
28. Περὶ προσευχῆς
29. Περὶ ἀπαθείας
[01] [02] [03] [04] [05] [06] [07] [08] [09] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18 [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26α] [26β] [26γ] [27α] [27β] [28] [29] [30]ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΠΡΟΤΡΟΠΗ
Πηγές, Δικτυογραφία:
1. Κλίμαξ Ιωάννου,
εκδόσεις ιεράς μονής Παρακλήτου» monopatia.gr
2. Οσίου Ιωάννου
«Κλίμαξ» Έκδοσις Ιεράς Μονής Παρακλήτου Ωρωπού.
3. Η μετάφραση στην
κοινή νεοελληνική γλώσσα από την Μονή Παρακλήτου, βρίσκεται σε ηλεκτρονική
μορφή στο διαδίκτυο στον κατώθι ιστότοπο: ΟΣΙΟΥ
ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ - ΟΥΡΑΝΟΔΡΟΜΟΣ ΚΛΙΜΑΞ, Νεκτάριος Μαμαλοῦγκος
users.uoa.gr/~nektar
4. και σε [PDF] (ολόκληρο
το βιβλίο) Κλίμαξ αγίου Ιωάννου Σιναΐτου
5. Επιμέλεια, Πηγή: www.sophia-ntrekou.gr / αέναη επΑνάσταση
http://www.sophia-ntrekou.gr/2014/03/oi-alithinoi-theologoi.html?
